لیست کاملی از اصطلاحات عامیانه و کوچه بازاری قسمت 424

 

اوراق-قراضه-اسقاط-ازکارافتاده

از چشم کسی برق پریدن-شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد

از جیب رفتن-سود یا لذتی را از کف دادن

آب چشم گرفتن(ترسانیدن، به گریه انداختن)

به خانه ی بخت رفتن-شوهر کردن
خون دیدن زن-عادت ماهانه شدن زن

در گوش کسی یاسین خواندن-اندرز بی هوده دادن-نصیحت کردن به کسی که نشنود

پر رویی-بی شرمی-وقاحت-دریدگی

خیار چنبر-نوعی خیار

رفته رفته-کم کم-خرد خرد-یواش یواش

 

پاتوغ-محل گرد آمدن

چروکیدن-چین دار شدن

تیپا خوردن-رانده شدن

درگذشتن-صرف نظر کردن-مردن

جان به لب رسیدن-به ستوه آمدن-طاقت از دست دادن
چس آمدن-در حالت عصبانیت به جای خوش آمدی می گویند چس آمدی
جنگل مولا-جایی بی نطم و ترتیب-شهر بی قانون

انسان-آدم خوب و پایبند به اصول اخلاقی

تن لش-به ناسزا: تنبل-بی مصرف-بی کاره

حلیله و ملیله-چیز موهوم-داروی بی خاصیت-روغن میخ طویله

دید و بازدید-ملاقات خویشان و دوستان با یکدیگر

انگشت رساندن-دست‌درازی کردن-دست زدن

جای پا-اثر-نشانه-رد

آش همان آش و کاسه همان کاسه(چیزی تغییر نکرده)

رَکَبی گفتن-به کسی متلک و حرف درشت گفتن

خَنج-ناخن کشیدن بر چیزی

 

پیزه شُل-آن که شکمش روان باشد-ضعیف-سست
زبر-خشن-غیر لطیف

حساب تراشیدن-خرج درآوردن-حساب غیر واقعی نشان دادن

 

امن و امان(بدون بیم و هراس)
بقچه بندی-ران چاق

آب از آب تکان نخوردن-رخ ندادن جنجال و هیاهو-آرام ماندن اوضاع

از زبان افتادن-لال شدن

دل آمدن-به چیزی تن در دادن

پَرپَر زدن-به سختی جان کندن-بی تابی بسیار کردن

رسیدن-مواظبت کردن-مورد لطف قرار دادن
 

دلچرکی-ناخوشایندی-اکراه

درد گرفتن دل از اسهال
آب از آتش برآوردن(کار محال کردن)
زمین گیر شدن-ناتوان شدن از پیری یا بیماری

دمر خوابیدن-روی سینه و شکم خوابیدن

ای والله گفتن-به برتری کسی بر خود اقرار کردن

دست به ریش کشیدن-با التماس خواهش کردن

چشم چرانی-هرزه نگاهی-به رن و دختر مردم نگاه کردن

حق دادن-تایید کردن

از کار در آمدن(آزموده شدن، نتیجه دادن)

از سر وا کردن-کاری را سرسری انجام دادن

دله کردن-کسی را به دلگی عادت دادن

زیر چیزی زدن-حاشا کردن-انکار کردن

خانم-زن بدکاره-هرزه
آتشِ تر-شراب-لب معشوق
داغ به دل کسی گذاشتن-کسی را عزادار کردن

آتشی شدن(از کوره در رفتن)

دردر کردن-چو انداختن-شایع کردن
 

چاچول باز-حقه باز-شیاد

تاب برداشتن-خم شدن-شکم دادن-لوچ شدن چشم

دوبله ایستادن-نگه داشتن اتوموبیل در کنار یک اتوموبیل دیگر

پا سبک-مبارک قدم-جلف و سبک

 
در رو-راه خروجی-مخرج-بیرون شد

دست بردن در چیزی-چیزی را تغییر دادن

انگشت زدن-انگشت در چیزی فرو بردن-امضاء کردن با اثر انگشت

چاک کردن-نگا. چاک دادن

خدا برکت بده-نگا. خدا برکت
جیب کسی را خالی کردن-پول های کسی را ربودن

باد آورده-مفت و رایگان-آنچه که بدون زحمت بدست آید

از دماغ فیل افتادن-بسیار متکبر و خودبین بودن

خاک به سر شدن-مصیبت زده شدن-داغ دیدن-از فدر و اعتبار افتادن

الانه-همین حالا-هم اکنون

پِق-صدای خنده ی ناگهانی

 

خر داغ کردن-ناامید شدن-ناکام شدن

استخوان ترکاندن(رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ)

 

بَزک-آرایش-چسان فسان

دادستان-ستاننده ی داد-مدعی العموم
جَلد-چابک-چالاک-کبوتر دست آموز

به درک- به جهنم

 
چتر شدن-بر سر کسی خراب شدن-ناگهانی مهمان رسیدن
زبان گز-چیز تند و تیز

زنجیر زن-کسی که در ماه محرم به پشت خود زنجیر می زند

دوا گُلی-دوا قرمز-پرمنگنات

تمدن-شهری گری- مجازن: تربیت و ادب

پا به ماه-آبستنی که در ماه آخر خود است

چپ رو-تند رو
چارده معصوم-پیامبر اسلام و دخترش فاطمه و امام علی و یازده امام دیگر شیعیان

روغن از ریگ کشیدن-کاری محال انجام دادن

از حساب پرت بودن(در اشتباه بودن)

چروک خوردن-نگا. چروک افتادن
خرده بورژوا-مالک ابزار تولید ولی ناگزیر به کار برای دیگران
روغن حیوانی-روغنی که از جوشاندن و تصفیه ی کره به دست می آورند-روغن زرد

زهرآب-ادرار-شاش-پیشاب

چم کسی را به دست آوردن-رگ خواب کسی را دانستن-نقطه ی ضعف کسی را دانستن

درس گرفتن-پند آموختن-عبرت گرفتن

ردیف کردن-جور کردن-آماده کردن
تعریف کردن-به نیکی یاد کردن-ذکر خیر کردن

 

پاچه لیز شدن-از راه پیمایی خسته شدن
پدر کسی را در آوردن-کسی را تنبیه کردن-بسیار آزار دادن

چشم چیدن-چشم زخم را دفع کردن

پاچه ی کسی را گرفتن-بی جهت و بی مقدمه برکسی آشفتن

بر ملا شدن-آشکار گشتن

به هم زدن دم و دستگاه-سر و سامان دادن-درست کردن-تشکیل دادن
زد و خورد-کتک کاری-دعوا و مرافعه

 

بازرسی-بررسی و کنترل

زر اومدی قرمه سبزی-سخنی توهین آمیز برای کسی که به قهر می رود یا تهدید به رفتن می کند

تو زدن-حرف خود را پس گرفتن-از تصمیمی منصرف شدن

ریق رحمت را سر کشیدن-ریغ رحمت را سر کشیدن

رج بستن-به ردیف کردن-دسته کردن
بچه باز-مردی که به پسربچگان تمایل جنسی دارد

تنه خوردن-وارد شدن فشار تنه ی کسی به تن کس دیگر

دست پیش را گرفتن-خود را محق وانمود کردن
پا به راه-سر به راه-آدم اهل و درست و حسابی

دزد سر گردنه-کاسب نادرست و گران فروش

خیال باف-مالیخولیایی-کسی که همواره در عالم خیال به سر می برد و عملی نمی کند

حرام و حرس-ریخت و پاش

دست به کار نرفتن-حال کار کردن نداشتن-برای کار بی حوصله بودن

تکلیف شدن-به سن بلوغ رسیدن

خرده بُرده-مشکل-اختلاف

خاطر داشتن-به یاد داشتن

از پا ننشستن(سماجت ورزیدن، از کوشش دست نکشیدن)

دوش فنگ-نهادن قنداق تفنگ در کف دست و لوله ی آن بر دوش

آشنایی دادن(خود را معرفی کردن)

خفتی-نوعی گردن بند از جواهرات-شلواری مانند چاقچور ولی بدون جوراب

بخیه زدن-آجیده کردن-دوختن شکاف جامه یا تن

حرف دو نبش-نگا. حرف پهلودار

از کاسه درآمده-بیرون‌زده-ورقلمبیده

زینه-پله

حسرت به دل-آن که دیری است آرزوی چیزی را دارد

حیوانکی-کلمه ای در مقام تاسف خوردن به حال کسی

تعارف آب حمامی-تعارفی که خرج و مایه ای ندارد

 

بی چیز-تهی دست-فقیر

زبان درآوردن-آغاز سخن گفتن کودک

کار شگفت‌انگیز کردن

الدرم بلدرم کردن-بد و بیراه گفتن-ناسزا گفتن

رعیت داری کردن-حراست کردن از زیردستان-مورد نوازش و محبت قرار دادن زیردستان

بیخ خِر کسی را چسبیدن-کسی را مقصر شناختن

پنج تن آل عبا- پنج تن

جا آمدن حال-بهبود یافتن-سرحال آمدن

خط در میان حرف زدن-آرام آرام و شمرده سخن گفتن

راه باز است و جاده دراز-اگر می توانی به قصد خود عمل کن
آب نخوردن چشم(امید نداشتن)

 

پاردم ساییده-کهنه کار-ناقلا

پشت چشم نازک کردن-پشت چشم آمدن

از دست کسی کشیدن-از کسی در زحمت و رنج بودن

خندیدن تو روی کسی-به کسی که بسیار گستاخ است می گویند
 

خوش برش-جامه ای که اندازه و برازنده ی قامت دوخته شده است

جان پناه-محل امن-آن چه جان را حفظ کند. پناهگاه

چندش شدن-حالت چندش دست دادن

چیل-آدم بد بیار

بیخ ریش کسی ماندن-روی دست کسی ماندن

آفتاب کردن(برای خشک کردن جلو آفتاب گذاشتن)
 

بور شدن-دماغ سوخته شدن-خجالت زده شدن

براه-سازگار-اهل سازش-با گذشت

خیس کردن-ادرار کردن به خود
چتوَل-یک چهارم

افتادن بچه(سقط شدن جنین)
حساب-هزینه-مخارج-میزان طلب

برای فاطی تنبان نشدن-بدرد نخوردن-قانع کننده نبودن-فایده نداشتن

از پشت خنجر زدن(به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای در آوردن)
پا منبری-شاگرد روضه خوان

جیب کسی را زدن-محتوای جیب کسی را ربودن

رو گرفتن-چهره ی خود را پوشاندن

زرت و زورت-زرت و پرت

چوب دو سر طلا-منفور از هر دو طرف-از این جا مانده و از آن جا رانده

زیر چاقی-مهارت
ز ِله کردن-به تنگ آوردن-به ستوه آوردن-عاجز کردن
راحت باش-خطابی به سربازان به هنگام آموزش نظامی برای اندکی استراحت
برای کسی لقمه گرفتن-برای کسی کار پر دردسری تدارک دیدن-کسی را بد معرفی کردن

جوشیدن با کسی-با کسی انس و الفت گرفتن-با اخلاق کسی جور درآمدن

الواتی کردن-عیاشی و هرزگی کردن

خود را به کرگوشی زدن-به نشنیدن تظاهر کردن

جیب کَن-کسی که کارش اخاذی و تلکه است-کسی که دیگران را می دوشد

ریش در دست کسی دادن-اختیار خود را به دیگری سپردن-کار خود را به دیگری واگذار کردن
رد کردن-برگردانیدن-پس دادن-رفوزه کردن-از سر باز کردن-پنهانی دادن-پنهانی عبور دادن
ادب‌خانه-مستراح-طهارت‌خانه

خیر ببینی-دعایی است در حق کسی که کمکی کرده باشد

پِتل پُرت-بیان عامیانه ی پترزبورگ-جای بسیار دور

 

پات-بی آبرو-بی تربیت

زهر ریختن-در حق کسی بدی کردن-انتقام گرفتن-اصل بد خود را نشان دادن

دست کسی را کوتاه کردن-کسی را از چیزی یا کاری کنار گذاشتن

ابرو کج کردن(خشم گرفتن)

درشت-حرف زشت-دشنام

رعایت کردن-نگاه داشتن حق کسی

 

بینی و بین الله-میان من و خدا-انصافا-الحق

 
اداره بازی-پرداختن بیش از حد به تشریفات زاید اداری

 
دیر فهم-کند ذهن-کودن

زیر دماغ کسی سبز شدن-ناگهان در برابر کسی حاضر شدن

پرت کردن-چیزی را با شدت دور انداختن

درمالی-مالیدن آتش روی حقه ی وافور برای کشیدن بقایای تریاک

پمپ بنزین-جایی که به وسایل نقلیه بنزین می دهند

اوا خواهر(مرد زن‌نما، مردی که علائق زنانه دارد)
از آب روغن گرفتن-از هر اتفاقی بهره برداشتن
ابرو نازک کردن(ابرو تنگ کردن)

آفتابی شدن(پیدا و آشکار شدن، بیرون زدن آب قنات)

زهکونی زدن-تیپا زدن-اردنگی زدن
کار شگفت‌انگیز کردن

راپرت-گزارش-خبر

خسته و مرده-درمانده-وامانده-قدرت از دست داده

از سر کسی افتادن-عادتی را ترک کردن

 

در دهان ها افتادن-شایع شدن-شهرت یافتن

 

بزن قدش-دعوت به دست دادن برای نشان دادن توافق و همدلی

از جنب و جوش افتادن-آرام گرفتن-شور و هیجان خود را از دست دادن

چینه چینه خوردن-ریزه خواری کردن

دست و پای خود را گم کردن-دست پاچه شدن

آبگوشتی-بی‌ارزش-پیش پا افتاده
تیغ کش-چاقوکش حرفه ای-لات و جاهل

آب شدن(شرمنده شدن، رفتن آبرو، به فروش رفتن کالا)

چروک افتادن-چین افتادن-ناصاف شدن

دعوا مرافعه-جنگ و جدال بر سر چیزی

درز گرفته-کوتاه کرده

تلنگ-یشکن-باد صدا دار-ضربه ی صدا دار

اله و بله-چنین و چنان

ته کیسه دار-کسی که دارای مالی است و در برابر حوادث مادی دوام می آورد

چشم را بستن و دهان را باز کردن-با بی شرمی دشنام دادن

تاب خوردن-بازی کردن با تاب-پیچ و خم برداشتن

خوب کاشتن-از عهده ی کاری خوب برآمدن

به همین نزدیکی-به همین زودی-بزودی
رمل انداختن-پیش گویی کردن-فال برآوردن
جیره-سهم معین

جاده کوبی-راه صاف کردن

چشم را درویش کردن-جلوی نگاه خود را گرفتن-نگاه نکردن

رای اعتماد-رایی که نمایندگان مجلس در تایید به دولتی بدهند
چال کردن-گود کردن-دفن کردن-به خاک سپردن
چیز فهم-عاقل و فهمیده

دَم دار-هوای گرم و پر رطوبت

دور کسی یا چیزی را خیط کشیدن-با کسی قطع رابطه کردن-از خیر کسی یا چیزی گذشتن

آب از آب تکان نخوردن-رخ ندادن جنجال و هیاهو-آرام ماندن اوضاع

فرسوده و خراب شدن

خاک تو سری کردن-نزدیکی کردن زن با شوهر

این تو بمیری از آن تو بمیری‌ها نیست(از این گرفتاری به‌سادگی دفعات پیش رها نمی‌توان شد)

دست از همه جا کوتاه شدن-بی چاره و بی پناه شدن

پِشک-نرمی و پرده های بینی

خرحمالی-بیگاری-کار پر زحمت و کم مزد

بینی و بین الله-میان من و خدا-انصافا-الحق

دق دل-دلخوری-کینه-دشمنی

پرت شدن-دور افتادن از مطلب

از آب کره گرفتن-از آب روغن گرفتن

خوشبختانه-از حُسن اتفاق

زیر سبیل گذاشتن-تحمل کردن-به روی خود نیاوردن

 

برخورد کردن به تریج قبای کسی-گران آمدن-بی دلیل ناراحت شدن-به کسی توهین شدن

پاترس-ترساندن کودکان برای بازداشتن از کاری

راه به ده بردن-حاصلی داشتن-موفق شدن

اَنف کسی معیوب بودن(ابله بودن، خل بودن)

روی دست کسی بلند شدن-کاری را به تر از کسی انجام دادن

از لجِ-از سر لجاجت-از روی خشم

دفتر روزنامه-دفتری که در آن ریز همه ی داد و ستدهای روزانه را ثبت می کنند

پُلوغ-ازدحام-بی نظمی

پس انداختن-جمع کردن پول-بچه به دنیا آوردن-به عقب انداختن

خورد رفتن-از بین رفتن قسمت اضافی در خیاطی-جذب شدن و حل شدن در چیزی

 

بازیگوش-شیطان و حرف نشنو-بازی دوست

پر پری نشان دادن-کسی را فریب دادن و از راه به در بردن
از چشم کسی برق پریدن(شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد)

از پشت کوه آمدن-بی‌خبر از آداب و رسوم بودن-دهاتی بودن

جِر-اوقات تلخی-لج

دبه خایه-مبتلا به فتق بیضه

دُردانه-لوس-ننر-عزیز بی خودی

آینه‌ی زانو-برآمدگی زانو

تُپ تُپ-صدای تپش قلب بر اثر ترس و هیجان
 

آمد کردن-رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته

حرص خوردن-عصبانی شدن

 

داغ-مصیبت-اندوه-سخت گرم-سوران

انگشت در سوراخ مار کردن-دانسته خود را هلاک کردن

چراغان شدن-جشن گرفتن

چادر نماز-چادری که زنان هنگام خواندن نماز بر سر می کنند

آمدن (چیزی) به کسی(تناسب داشتن (چیزی) به کسی)

با کرم الکاتبین بودن حساب کسی-گرفتار وضعی شدن که فقط خدا می تواند آدم را نجات بدهد

آب در جگر داشتن(توانایی مالی داشتن)

از خدا خواستن-در برابر پیشنهاد یا کاری قرار گرفتن که خود شخص در آرزویش بوده است

 

بَرج-خرج های خارج از خانه

از خدا بی‌خبر-ظالم-نابه‌کار

دلجور-همدل

چوق-چوب-تومان

ترور کردن-کشتن به دلیل سیاسی

ریز-خرد-کوچک
آب آتش زده(اشک)

روده درازی-پرحرفی-وراجی

پس کسی برآمدن-حریف کسی بودن

دُم سیخ شدن-سقط شدن-مردن
ژست دادن-تنظیم وضع و حالت و قیافه برای عکس گرفتن

خر رنگ کن-خوش طاهر بد باطن

دل کسی گرفتن-غمگین شدن-متاثر شدن

دَم دار-هوای گرم و پر رطوبت

چله داشتن-عزادار بودن در روز چهلم مرگ عزیزی

 

اسم درگوشی(نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است)

 

اسباب‌چینی(دسیسه‌چینی، توطئه‌چینی)
زهره ی کسی آب شدن-سخت ترسیدن

حق-باج سبیل-رشوه

ایراد بنی‌اسرائیلی-بهانه‎های بی‌خود و بی‌جهت

 

ترور کردن-کشتن به دلیل سیاسی
خصوصی-مقابل عمومی
دُم توی پا گرفتن-شکست خورده رفتن-نامید و ساکت شدن
ای والله-در مقام تایید و اعتراف به برتری کسی گفته می‌شود-آری به خدا
خیس گذاشتن-در آب ریختن آرد برای تهیه ی خمیر
دهن دره-خمیازه
بیخ ریش کسی بستن-به زور دادن-تحمیل کردن
زیر زبانی-یواش و آهسته-سخنی که از روی بی میلی گفته می شود

دستک دمبک-بهانه-دستاویز-پاپوش

دست به یکی کردن-همدست شدن-متحد شدن

 

تو کله ی کسی کردن-چیزی را به سختی به کسی آموختن

چیدن و واچیدن-آراستن-در جای خود گذاشتن

حقه به کار بردن-کسی را فریب دادن

خشت به قالب زدن-نگا. خشت انداختن

جا انداختن-به سر جای خود آوردن

ژلاتین-ماده ای لزج و چسبنده که آن را از گلیسیرین و قند و آب و آمونیاک می سازند

 

چروک خوردن-نگا. چروک افتادن

دماغ چاقی-احوال پرسی

به تور کسی خوردن-سر راه کسی ظاهر شدن-گیر کسی آمدن
دو سره بار کردن-از دو جا سود بردن-دو لپی خوردن

دایی قزی-دختر دایی

پیش خور-از پیش گرفتن حقوق مقرری

داد و بی داد-جار و جنجال-هیاهو

چرک-کثیف

اتصالی کردن(در یک مدار یا سیم‌های برق جریان ناخواسته روی دادن)

 

دندان تیز کردن-طمع کردن

افتادن بچه-سقط شدن جنین

ای والله گفتن(به برتری کسی بر خود اقرار کردن)

از آب کره گرفتن-از آب روغن گرفتن

 

حرف خود را به کرسی نشاندن-نظر خور را به کسی قبولاندن یا تحمیل کردن

چله گرفتن-نگا. چله داری کردن

بیخ پیداکردن کار-گره افتادن در کار-دشوار شدن کار

 

آغ و داغ-سخت مشتاق و شیفته
خوش آب و هوا-معتدل-کنایه از جایی که در آن وسایل خوشی فراهم باشد

 

دیدن کردن-عیادت کردن-زیارت کردن-ملاقات کردن

زیر پای خود را سست دیدن-موقعیت خود را نااستوار دیدن-شغل و سمت خود را در خطر دیدن

رای کسی را زدن-کسی را از تصمیمی منصرف کردن
برقی-دستگاهی که با برق کار می کند-به سرعت-با شتاب

اول چلچلی(تازه به چهل سالگی رسیدن (اول بلوغ و خوشی))

 
به دردسر افتادن-با مشکلی روبرو شدن-به مخمصه ای گرفتار شدن
دوبلاژ-برگردان گفت و گوی فیلم به زبان دیگر
دولاب-گنجه-کمد-قفسه

تن در دادن-به کاری حاضر شدن-انجام کاری را پذیرفتن

داد کشیدن-عصبانیت و خشم نشان دادن

 

رد زدن-رد پای کسی را گرفتن-نشان به جایی بردن

تفنگ سر پر-تفنگی که باروت و گلوله را از سر لوله به درون تفنگ می گذاشتند و با سمبه آن ها می فشردند

دختر خوانده-نادختری-دختری که به فرزندی پذیرفته شده است

خبرکش-سخن چین

اسرار مگو(حرف‌های ناگفتنی)

 

جهنم-کلامی که آن را به هنگام بی اهمیت دانستن چیزی می گویند

تند نویس-کسی که سریع می نویسد

آفتابه‌آب‌کن-پست ترین نوکر

ریز ریز-خرد شده-کاملن خرد

پیمانی-استخدام غیر رسمی

انگشت بر حرف نهادن-ایراد گرفتن-نکته‌گیری کردن-اعتراض کردن

 

به هزار زحمت-با رنج بسیار-با سختی فراوان